Ca Đái tháo đường type 1 nhiễm toan ceton ở bệnh nhân 9 tuổi

Đái tháo đường (ĐTĐ) type 1 là một bệnh lý đặc trưng bởi sự phá hủy các tế bào beta của tụy gây nên tình trạng thiếu hụt insulin và tăng đường huyết. Bệnh thường gặp ở độ tuổi dưới 20 và có tỷ lệ mắc mới đang tăng lên.

Theo BS Trần Văn Đồng  – Khoa Điều trị tích cực, Bệnh viện Nội tiết Trung ương cho biết đỉnh khởi phát bệnh ĐTĐ type 1 thường xảy ra ở độ tuổi 10 đến 12. Đó là lý do tại sao loại bệnh này còn được gọi là bệnh ĐTĐ vị thành niên hoặc bệnh ĐTĐ trẻ em. Trong đó, 80% các trường hợp xảy ra mà không có tiền sử gia đình bị mắc bệnh này. Những triệu chứng báo hiệu tình trạng tăng đường huyết bao gồm sụt cân, đái nhiều, khát nhiều, ăn nhiều và nhìn mờ. Nếu tình trạng nhiễm toan ceton xảy ra, bệnh nhân có thể kèm triệu chứng đau bụng, buồn nôn, nôn, đau cơ, thậm chí hôn mê.

Vừa qua, tại khoa Điều trị tích cực Bệnh viện Nội tiết Trung ương vừa tiếp nhận ca ĐTĐ type 1 nhiễm toan ceton ở bệnh nhân nhi N.T.Đ  9 tuổi (Hải Hậu, Nam Định). Bệnh nhân nhập viện với thể trạng gầy gò, cân nặng 24kg, da khô, môi se, tình trạng nhiễm trùng, bạch cầu cao lên tới 16,65 nghìn; mạch 130 lần/phút;  huyết áp  100/60 mmHg. Kết quả  xét nghiệm  tổng phân tích nước tiểu thấy xuất hiện ceton niệu cao 3,9 mmol/L; đường máu mao mạch 18,9 mmol/L; chẩn đoán ĐTĐ type 1 nhiễm toan ceton.

Bệnh nhân N.T.Đ  9 tuổi (Hải Hậu, Nam Định) nhập viện trong tình trạng ĐTĐ type 1 nhiễm toan ceton.

Theo tìm hiểu tiền sử gia đình, trước đó khoảng 1 tháng bệnh nhân bắt đầu xuất hiện các triệu chứng mệt mỏi, khát nước, tiểu nhiều kèm sút 4kg không rõ nguyên nhân.  Ba ngày trước khi vào viện trẻ bắt đầu mệt lả nhiều, đau bụng quanh rốn, người nhà đã đưa trẻ tới khám tại bệnh viện Nhi Nam Định, tại đây các bác sỹ chẩn đoán trẻ mắc ĐTĐ type 1, theo dõi u tụy và chuyển trẻ lên tuyến Trung ương để xử trí tiếp. Sau khi nhập viện Nội tiết Trung ương, trẻ đã được xử trí tích cực bằng việc tiêm isulin kiểm soát đường huyết, truyền dịch và kháng sinh để điều trị nhiễm trùng.  Sau 1 ngày theo dõi và điều trị đường huyết của trẻ xuống còn 10,3 mmol/L.

Hiện tại bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch, tiếp xúc được, đường huyết được kiểm soát ổn định, không còn tình trạng mất nước, nhiễm trùng. Tuy nhiên,  đường huyết vẫn được theo dõi và liều insulin được điều chỉnh, trẻ được hướng dẫn chế độ ăn để đạt mục tiêu đường huyết tối ưu và xác định phác đồ insulin sử dụng khi ra viện.

Theo BS Lê Quang Toàn – Trưởng khoa Đái tháo đường, khác với ĐTĐ type 2 thường xảy ra ở người bệnh lớn tuổi với các triệu chứng âm thầm thì ĐTĐ type 1 thường xảy ra  ở bệnh nhân trẻ kèm theo các triệu chứng rầm rộ như: Khát nước,  tiểu nhiều và thường xuyên; Đói nhiều, ăn nhiều nhưng vẫn sút cân nhiều; Mệt mỏi dễ cáu kỉnh… Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời ĐTĐ type 1 trẻ rơi vào hôn mê nhiễm toan ceton và có thể tử vong. Do vậy, để phát hiện sớm ĐTĐ type 1, tránh nhiễm toan ceton, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bệnh khi có các triệu chứng khát, uống nhiều, đặc biệt ban đêm, ăn nhiều nhưng sút cân, nước tiểu có kiến bu.

Nhằm giúp người bệnh hiểu hơn về căn bệnh này cũng những biến chứng nguy hiểm có thể gặp phải, BS Toàn khuyến cáo: Để phòng tránh nhiễm toan ceton, người bệnh ĐTĐ type 1 cần ăn uống và dùng insulin theo chỉ dẫn của thầy thuốc, đặc biệt không được bỏ tiêm insulin. Cần xét nghiệm ceton nước tiểu để phát hiện sớm biến chứng nhiễm toan ceton trong các trường hợp đường huyết quá cao > 15 mmol/L, có các triệu chứng ghi ngờ của nhiễm toan ceton như nôn, buồn nôn, đau bụng, khi có các bệnh nhiễm trùng nặng kèm sốt cao. Trong trường hợp có ceton niệu dương tính và hoặc mắc các bệnh nặng kèm theo người bệnh cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Để ngăn chặn sự xuất hiện các biến chứng mạn tính của ĐTĐ, đặc biệt ở mắt, thận, các dây thần kinh, loét bàn chân, cũng như mọi type ĐTĐ khác, người bệnh ĐTĐ type 1, cần duy trì đường huyết ổn định lúc đói và sau bữa ăn, đạt mục tiêu  chỉ số HbA1c.

Theo http://www.benhviennoitiettrunguong.com.v